Blogs

Angst is een emotie die wordt gekenmerkt door gevoelens van spanning, bezorgde gedachten en lichamelijke veranderingen. Maar liefst een vierde van alle personen krijgt in zijn leven ooit te maken met angstproblemen. Hoewel angst een normale, levensbeschermende reactie is, is een angststoornis belemmerend voor het dagelijks functioneren. De oorzaak van een angststoornis is vaak niet eenduidig en de behandeling bestaat uit een combinatie van medische hulp en eigen inspanningen.

Van angst tot angststoornis

Angst is een complexe reactie van ons lichaam op vermeend of werkelijk gevaar. Die reactie bestaat uit allerlei fysieke, cognitieve en gedragsveranderingen. Het is een alarmsignaal dat je lichaam in een toestand van verhoogde paraatheid brengt, klaar om zich te verdedigen. Bij gevaar produceren onze hersenen meer bepaald adrenaline, een hormoon en neurotransmitter. Daardoor zal een angstreactie volgen, de zogenaamde vecht-of-vluchtreactie. 

Maar bij sommige mensen komt deze reactie ook voor in alledaagse situaties, zoals bij het nemen van beslissingen of in sociale situaties. De duur en de ernst van de angstgevoelens staat soms niet meer in verhouding tot de angstfactor. Iemand kan zich bijvoorbeeld lange tijd misselijk voelen, last krijgen van rusteloosheid, zweten, een benauwd gevoel op de borst, hartkloppingen, duizeligheid, een verhoogde bloeddruk of spierspanning in nek en onderrug. Van zodra de angstgevoelens het dagelijks functioneren verstoren, spreekt men van een angststoornis.

Een angststoornis ontstaat meestal geleidelijk door een combinatie van factoren. Er is wellicht een genetische gevoeligheid en ook omgevingsfactoren, zoals relatieproblemen, spelen een rol. Bovendien heb je op een bepaalde manier om leren gaan met angst door ervaringen uit het verleden of door je opvoeding.

Soorten angststoornissen

Er zijn verschillende categorieën van angststoornissen:

• Gegeneraliseerde angststoornis: buitensporige, langdurige zorgen en stress over niet-specifieke gebeurtenissen en situaties. Deze vorm komt het meest voor.
• Paniekstoornis: korte of plotselinge aanvallen van intense angst. Deze aanvallen manifesteren zich als trillen, verwarring, duizeligheid, misselijkheid en ademhalingsmoeilijkheden. Paniekaanvallen kunnen zonder duidelijke aanleiding optreden en er is ook angst voor de aanval zelf.
• Specifieke fobie: angst en vermijding van een bepaald voorwerp of een bepaalde situatie. Veelvoorkomend is hoogtevrees, angst voor kleine gesloten ruimtes of angst voor spinnen.
• Agorafobie: angst en vermijding van plaatsen, gebeurtenissen of situaties waaruit men moeilijk kan ontsnappen of waarbij men geen of moeilijk hulp kan krijgen.
• Selectief mutisme: een vorm van angst bij kinderen waarbij ze op bepaalde plaatsen of in bepaalde situaties niet kunnen praten, ook al kunnen ze goed verbaal communiceren.
• Sociale angststoornis: angst voor een negatief oordeel van anderen in sociale situaties. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in plankenkoorts of angst voor intimiteit.
• Separatieangststoornis (verlatingsangst): sterke angstgevoelens na scheiding van een persoon of plaats die gevoelens van veiligheid of geborgenheid geeft.

Hoe wordt een angststoornis behandeld?

De behandeling van ernstige angststoornissen bestaat meestal uit een combinatie van medicatie en psychologische hulp. Een beproefde en succesvolle methode is cognitieve gedragstherapie. Tijdens deze sessies kan je werken aan negatieve denkpatronen die angstgevoelens veroorzaken. Als medicatie nodig is, zal dat vaak een antidepressivum zijn.

Daarnaast is het een goed idee om zelf aan de slag te gaan met relaxatietechnieken en lichaamsbeweging. Slaap is belangrijk, net zoals een regelmatig en gezond leef- en voedingspatroon. Zoek ook steun bij mensen in je omgeving. De angstsituatie zelf kan je beter doorstaan in plaats van ze te vermijden, zodat je achteraf kan zien dat er niet veel reden was voor de angst. Na 60 tot 90 minuten worden angstgevoelens overigens vanzelf minder. Cafeïne, alcohol en drugs vermijd je beter, omdat ze angstgevoelens versterken.